تعاریف اولیه تابلو

Low –Voltage Switchgear and Controlgear Assembly

تابلو قطع و وصل و فرمان فشار ضعيف

تابلو ترکیبی است از یک یا چند وسیله قطع و وصل فشارضعیف همراه با تجهیزات فرمان

اندازه گیری – نشانگر (سیگنال ) حفاظت و تنظیم و مانند آن به انضمام کلیه اتصالات

الکتریکی و مکانیکی و قطعات و اجزاء سازه ای .

مدار اصلی تابلو : کلیه قسمتهای رسانای متعلق به یک مدار از تابلو که برای انتقال

انرژی الکتریکی به کار رفته است .مثل باسبارها و شمش های ورودی و خرجی و ترمینال

مدار کمکی : کلیه قسمتهای رسانای متعلق به یک مدار از تابلو (غیر از مدار اصلی)

که برای کنترل و اندازه گیری سیگنالینگ - تنظیم - پردازش داده ها و ... بکار می رود

مدارهای کمکی تابلو شامل مدارهای کنترل و مدارهای کمکی تجهیزات کلیدزنی هم هست

شینه (باسبار): رسانای با امپدانس ناچیز که چند مدار بتواند در نقاط مختلف به آن متصل شوند.

شینه اصلی ( Main Busbar ) – شینه توزیع ( Distribution Busbar )

Functional Unit واحد عامل (واحد عملیاتی)

قسمتی متشکل از کلیه اجزا الکتریکی و مکانیکی تابلو که در انجا یک کار معین شرکت

دارند. که به دوصورت قسمت های مجزا از هم و قسمت های بدون مجزا ازهم می باشند و

درجاهای که اهمیت کار بالاست و قطعی برق اهمیت زیادی دارد مانند خط تولید یک

کارخانه باید از هم جدا باشند برای مثال اگر قسمتی از تابلو آتش سوزی پیش آمد همه تابلو

دچار حریق نشود و همه تابلو در معرض آتش سوزی قرار نگیرد و به بخش های دیگر

تابلو سرایت نکند و کل تابلو بی برق نشود و ضررهای سنگین به خط تولید بابت بی برق

شدن بخورد

: یک بخش از تابلو که به جز دهانه هایی که برای انجام :Compartment خانه

: اتصالات کنترل یا تهویه لازم هستند بقیه آن پوشیده باشد.که معمولا به سه قسمت تقسیم می شوند

(Busbar Compartment ) – ( Cable Compartment) - ( Switching Compartment)

تابلو باز : تابلویی است متشکل از اسکلت نگهدارنده که

تجهیزات الکتریکی بر روی آن نصب بوده و قسمتهای برقدار تجهیزات در دسترس می

باشند بدون روبنده و درجه حفاظت آن IP00 صفر می باشد و در سالیان دور از این نوع

تابلو استفاده می شده و البته در جاهای عموی نمی توان از آن استفاده نمود

:(Enclosed Assembly ) تابلو تمام بسته

تابلویی است که از تما جهات ( به جز سطح نصب آن که ممکن است باز باشد) کامال به نحوی بسته باشد که درجه حفاظت تعیین شده را تأمین نماید

تابلوی تما بسته ای که اساسا از نوع : ( Cubicle – Type Assembly) تابلوی سلولی

ایستاده بوده و ممکن است از چند بخش یا خانه تشکیل شده باشد

تابلو میزی یا پیانویی ( Desk – Type Assembly): تابلوی تما بسته ای که صفحه

کنترل آن افقی یا شیب دار یا ترکیبی از این دو بوده و شامل دستگاههای کنترل و اندازه

گیری ، یا سیگنالینگ و ... باشد

: Wall Mounted Surface Type Assembly تابلو نصب بر روی دیوار

تابلوی است برای نصب بر روی سطح یک دیوار استفاده می شود (تابلوی روکار)

: Wall Mounted Recessed Type Assembly تابلو نصب بر روی دیوار

تابلوی است برای نصب در فرورفتگی دیوار که محفظه نمی تواند بخش بالای دیوار را نگه دارد.(تابلوی توکار)

: Clearance Distance فاصله هوایی

فاصله بین دو قسمت رسانا در طول کوتاه ترین مسیر هوای بین این قسمتهای رسانا گویند

Clearances in air فاصله هوایی بین شمش ها :

Creepage Distance فاصله خزشی

کوتاه ترین فاصله بر روی سطح یک ماده عایق جامد بین دو قسمت رسانا

Power Frequency Withstand Voltage ولتاژ مقاوم در فرکانس قدرت

مقدار موثر ولتاژ سینوسی با فرکانس شبکه که در شرایط مشخص شده آزمون باعث

شکست الکتریکی نمی شود که به این تست تستAC یا های پات نیز می گویند

: Impulse Withstand Voltage ولتاژ ضربه ای مقاوم

بالترین مقدار قله ای ولتاژ ضربه ای با شکل موج و پالاریته معین که در شرایط مشخص

1.2 us شده آزمون باعث شکست الکتریکی نمی شود.این موج معروف به شکل موج

: آلودگی

هرگونه شرایط مربوط به مواد خارجی جامد- مایع یا ،گازهای یونیزه شده که ممکن است

در استقامت دی الکتریکی یا مقاومت سطحی تأثیر داشته باشد.

: درجه آلودگی

عددی قراردادی است که براساس مقدار ،گرد و غبار رسانا یا جاذب رطوبت ،از یونیزه

شده یا نمک و رطوبت نسبی و فراوانی وقوع آن تعیین می شود و در نتیجه آن جذب

رطوبت تا تجمع قطرات پیش می آید و منجر به کاهش استقامت دی الکتریکی و یا مقاومت

ویژه سطحی می گردد.

: ایجاد مسیر جریان خزشی

تشکیل تدریجی مسیرهای هادی بر روی سطح یک ماده عایقی جامد در نتیجه اثرات ترکیبی

تنش الکتریکی و آلود،ی الکترولیتی بر روی آن سطح می باشد که معمولا اختلاف پتانسیل

. ما بین آنها وجود دارد که باعث شکست عایقی می شود

شاخص مقایسه ای مقاومت در برابر ایجاد مسیر جریان خزشی

Comparative Tracking index=CTI

مقدار عددی حداکثر ولتاژ برحسب ولت که در آن یک ماده می تواند 50 قطره از محلول

آزمون را بدون Tracking تحمل نماید به اینصورت استکه 50 قطره از محلول آزمون را

روی عایق ریخته و ولتاژ را کم کم زیاد می کنند تا قبل از اینکه شکست انجام شود آن ولتاژ

را CTI یا Comparative Tracking index گویند یعنی با چه ولتاژی Tracking ایجاد

. نمی شود(ایجادمسیرجریان خزشی انجام نمی شود)

: گروه بندی عایق ها بر اساس CTI

بیشترین مقدار مربوط به شیشه و سرامیک که بزرگتر از 600 ولت می باشد.

برای ساخت مقره های چینی در شبکه های توزیع استفاده می شود علت استفاده از این مقره ها

بالا بودن CTI آن می باشد. براساس CTI و ،روه بندی آلود،ی های محیطی حداقل فاصله

خزشی از جداول استاندارد 1 استخراج می شود.

درجه آلودگی :

درجه آلودگی 1 بدون آلودگی یا آلودگی خشک نارسانا

درجه آلودگی 2 معمولا فقط آلودگی نارسانا ،گاهی در اثر تجمع قطرات آلودگی موقتا

. رسانا میشود

. درجه آلودگی 3 آلودگی رسانا یا آلودگی خشک نارسانا که براثر تجمع قطرات رسانا می شود

. درجه آلودگی 4 آلودگی که توسط گرد و غبار رسانا یا توسط باران یا برف رسانایی دائمی ایجاد می کند

نکته در مورد وسایلی که برای استفاده در داخل محفظه در نظر گرفته شده درجه آلودگی محیط داخل محفظه مورد نظر است

(منظور تجهیزات داخل تابلو می باشد)

برای کاربردهای صنعتی در تابلو برق ها عموما درجه آلودگی 3 مدنظر قرار می گیرد

مگر اینکه درجه آلودگی دیگری با کارفرما توافق شده باشد.

ولتاژهای مهم

un Rated Voltage ولتاژ اسمی

یا (RMS) موثر AC حداکثر ولتاژ نامی یک سیستم الکتریکی

تعیین می شود و مدارهای اصلی تابلو برای اتصال به آن طراحی شده اند. که توسط سازنده تابلو DC

در مدار چند فازاین مقدار ولتاژ بین فازهاست

400V-20KV مثلا

Rated Operational Voltage Use ولتاژ بهره برداری اسمی

مقدار ولتاژی است که توسط سازنده تابلو تعیین می شود و همراه با جریان اسمی که موارد

استفاده تابلو را مشخص می کند. امکان دارد ue از ولتاژ اسمی خود تابلو بیشتر باشد مثلا

440v آن بیشتر از 400 باشد و یا

باشد و تابلو باید بدون هیچ لطمه ای آنرا تحمل کند

Rated Insulation Voltageui ولتاژ عایق بندی اسمی

مقدار ولتاژ قابل تحمل (موثر) است که توسط سازنده تابلو برای تجهیزات یا بخشی از آن

تعیین می شود و براساس آن قابلیت تحمل بلندمدت عایق بندی مشخص میشود

Rated Impulse Withstand Voltage uimp ولتاژ ضربه ای قابل تحمل اسمی

مقدار ولتاژ ضربه ای قابل تحمل که توسط سازنده تابلو تعیین می شود و براساس آن قابلیت

تحمل مشخصی از عایق بندی در برابر اضافه ولتاژهای گذرا مشخص می شود.اضافه

ولتاژها شامل سوئچینگ یا صاعقه هستند.

ue415V ولتاژ بهره برداری تابلو

un690V ولتاژ اسمی تابلو

ui1000V ولتاژ عایق بندی اسمی

uimp6KV ولتاژ ضربه قبل تحمل

جریان های مهم

Rated Current in جریان اسمی

مقدار جریانی که توسط سازنده تابلو تعیین می شود و می تواند بدون اینکه افزایش دمای

قسمتهای مختلف تابلو طبق شرایط مشخص شده ای از مقادیر مقرر بیشتر شود عبور کند

یعنی اگر بصورت دائم جریان از تجهیزات تابلو عبور کند تجهیزات و شمش ها دچار

افزایش دما نمی گردند البته منظور جریان می باشد

IPK Rated Peak Withstand Current جریان قله ای قابل تحمل اسمی

مقدار قله جریان اتصال کوتاه است که توسط سازنده تابلو تعیین می شود و می تواند در

شرایط تعیین شده تحمل شود.حداکثر پیک جریان اتصال کوتاه که جریان اتصال کوتاه یک

جریان سینوسی می باشد در لحظات اولیه یک مقدار مولفه DC میرا شونده در آن وجود

دارد که در جریان اتصال کوتاه یک مقدار شیفت پیدا کرده به سمت به بالا و بعد از چند

سیکل عملا آن بخش DC میرا شونده حذف شده و جریان سینوسی بکار خود ادامه می دهد

تا زمانیکه آن وسیله حفاظتی که می تواند کلید یا فیوز باشد مدار را قطع نماید و مقدار قله

جریان اتصال کوتاه توسط سازنده تابلو تعیین می شود و می تواند در شرایط تعیین شده

تحمل کند که در استاندارد IEC 60909 به آن پرداخته شده است

Rated Short-Time Withstand جریان قابل تحمل کوتاه مدت اسمی

مقدار موثر جریان اتصال کوتاه است که توسط سازنده تابلو تعیین می شود و می تواند در

شرایط تعیین شده تحمل شود و برحسب جریان و زمان بیان می شود. هرجا شما کلمه

Withstand را دید به معنای تحمل و ایستادگی می باشد.تابلو و شینه ها و کابل ها جزء

عناصر پسیو و در مقابل جریان اتصال کوتاه فقط می توانند ایستادگی و تحمل

کنند و در مورد کلیدها باید بتوانند جریان اتصال کوتاه را قطع کنند

از جنس زمان و جریان می باشد برای مثال سازنده تابلو بعد از تست های روتین خود به بهره ICW جریان

به مدت یک ثانیه را می تواند تحمل کند و بیشتر آنرا 16KA

نمی تواند گارانتی کند و تابلو نمی تواند آنرا تحمل کند و این تحمل از جنس حرارتی می

باشد چون به مدت طولانی بعنوان مثال یک ثانیه یا دوثانیه یا حتی سه ثانیه جریان اتصال

کوتاه از تابلو عبور کند و تابلو باید بتواند آنرا تحمل کند.بنابراین نباید دمای شینه ها که

توسط تابلو ساز اعلام شده بیشتر از آن بالاتر برود .

Prospective Short-Circuit Current جریان اتصال کوتاه محتمل

مقدار موثر جریانی که در صورت اتصال کوتاه شدن هادیهای تغذیه به مدار توسط یک

هادی دارای امپدانس ناچیز که تا حد امکان نزدیک ترمینالهای تغذیه تابلو قرار دارد از

مدار عبور کند. برای مثال یک تابلو را در یک پلنت صنعتی می خواهیم نصب و راه

می باشد اگر اتصال کوتاهی در آنجا اتفاق بیفتد انتظار داریم 25KA اندازی کنیم که در آنجا سطح اتصال کوتاه

می باشد.25KA می کنیم که مقدار جریان اتصال کوتاه روی شینه های آن تابلو (Prospective) و یا پیش بینی